Het gedrag van de baas of bazin van een kat is eigenlijk nog belangrijker om te bespreken dan het gedrag van de kat zelf. U zelf bent namelijk in staat om het gedrag van uw kat in belangrijke mate te beïnvloeden. Het zal duidelijk zijn, dat hoe jonger de kat, hoe meer uw invloed zal zijn.
Natuurlijk speelt het temperament van de kat een grote rol. Maar je kan toch een aantal dingen zeggen die voor de meeste katten gelden:
- Katten houden niet van drukte;
Als u een huis vol visite heeft, dan kruipt een kat weg. Hij is dan niet bang, hij wil gewoon met rust gelaten worden. Vaak wint zijn nieuwsgierigheid het en komt hij wel tevoorschijn om kennis te maken;
- Katten houden van regelmaat;
Katten zullen u waarschuwen, wanneer het tijd is om op te staan of wanneer etenstijd is aangebroken;
- Katten zijn dieren die het liefst op dezelfde plaats blijven;
Op vakantie gaan, of meegenomen worden in de caravan is voor alle katten een verschrikking. Hoewel er katten bestaan die zich meer hechten aan de baas dan aan de plaats zullen alle katten er de voorkeur aan geven met de vakantie thuis te blijven en verzorgd te worden door een bekende.
Waardoor wordt het gedrag bepaald?
Katten zijn dieren die in eerste instantie op hun oren en ogen vertrouwen en pas in tweede instantie op hun neus. Hierin zijn ze dus duidelijk anders dan een hond.
Een uitzondering op die regels is het zicht op korte afstand. Het best kun je dat zien, wanneer je vlak bij de kat een kattensnoepje neerlegt. Zijn ogen zijn ongeschikt om te kijken op korte afstand en hij zal het snoepje dan ook zoeken met zijn neus.
Het gedrag van de kat wordt dus bepaald door de manier, waarop hij zijn zintuigen gebruikt. Wij zullen ons beperken tot het bespreken van sociale gedragingen van katten onderling en in relatie tot de mens.
Geurvlaggen
Merkwaardig genoeg speelt bij sociaal gedrag de neus een veel belangrijkere rol dan bij de jacht. Katten laten dan ook op veel manieren zien, dat zij er zijn door middel van zogenaamde geurvlaggen:
- Zowel poezen als katers sproeien;
- In de voetzooltjes van de voorpoten zitten zweetkliertjes. Bij het scherpen van de nagels, laten zij dan ook geurstoffen achter;
- Op de kop zitten verscheidene geurkliertjes. Het zogenaamde kopjes geven zorgt weer voor geurmerken;
- Het strijken met de flanken langs de benen van de eigenaar laat ook geurmerken achter;
- Ook de manier waarop de kat al of niet zijn ontlasting onderkrabt en dus in meer of mindere mate laat blijken dat hij er geweest is heeft een sociale functie, met name voor de rangorde;
- Onder de staart zit een belangrijke geurklier. Die zorgt voor belangrijke informatie bij de ontlasting. U mag het als een groot compliment beschouwen, als de kat zijn achterwerk naar u toedraait. Hij wil u dan laten ruiken. De meeste mensen zullen dit echter nalaten.....
Het zal duidelijk zijn, dat katten en mensen heel anders denken over welke geurvlag gewenst is. Voor zover wij de geuren kunnen ruiken, ervaren wij die geuren altijd als onaangenaam.
Ook de manier waarop katten de geuren overbrengen kan voor een probleem zorgen: als een kat de krullen van de trap krabt, is dat een teken dat hij zich thuis voelt bij u. Voor hem is dat normaal gedrag. Voor de mens is dat in veel gevallen onaanvaardbaar. Het zogenaamde kopjes geven daarentegen wordt door de mens als aangenaam ervaren.
Groepen
Huiskatten vormen, als zij met meerdere katten samenwonen, familiegroepen. Het is een vergissing om te denken, dat katten altijd solitaire dieren zijn. Dieren, die tot dezelfde groep behoren begroeten elkaar met het bekende "prrrrt", zij snuffelen aan elkaars neus, halen informatie van elkaars achterwerk en brengen elkaars geur over, door langs elkaar heen te strijken. Zodoende bevestigen ze, dat zij bij elkaar horen. Niets is een gezelliger gezicht dan 2 katten die tegen elkaar aan liggen te slapen of die elkaar wassen. Er zijn natuurlijk ook veel katten die wel solitair zijn en die liever alleen zijn dan met een soortgenoot. Deze katten kunnen bijvoorbeeld een 'opleving' krijgen als de andere kat in huis overleden is.
Rangorde
Overal waar groepen katten samenleven, speelt rangorde een rol. Eerst moeten we vaststellen, dat als er al een "hoofd-kat" zou zijn, die positie afhankelijk is van tijd, plaats, humeur, jaargetijde, aanwezigheid van andere katten en tal van andere factoren. Zo kan het zijn, dat een kat de baas is op een bepaalde slaapplek en iedereen wegjaagt, maar op een andere plek is hij de ondergeschikte.
Overigens is de rang van een kater iets gemakkelijker te bepalen aan de hand van zijn territorium. Het spreekt echter vanzelf, dat wanneer hij gecastreerd wordt, zijn positie onmiddellijk naar beneden zal tuimelen. Een castratie is daarom geen kleinigheid. Het heeft grote gevolgen voor zijn sociale leven. Dit geldt overigens ook voor poezen. Een poes met een nestje heeft een zeer hoge sociale status in een groep en haar positie duikelt, wanneer zij gesteriliseerd wordt.
Bekendheid met de omgeving levert ook een stevige sociale positie op. En daar kan je gebruik van maken bij de introductie van een nieuwe kat. Je laat de nieuweling bijvoorbeeld een weekje in een bepaalde kamer. Zodoende kunnen andere katten er niet bij en ontstaat voor de nieuweling een territorium, dat hij erg goed kent. Daar zal hij veilig zijn en de baas zijn. Als u dan ook voor voldoende schuilplaatsen zorgt, zal hij in zijn eigen tempo kunnen wennen aan andere katten, als de deur open gaat.
Socialisatie
- Actieve kittens zijn als adult ook actief
- Vocale kittens zijn als adult ook vocaal
- Vocale en actieve kittens zijn meest responsief tov mens
- Maar: niet goed te socialiseren kittens vallen ook onder dit type
Voorwaarden voor goede socialisatie in socialisatiefase en daarna:
- Veel contacten met volwassenen en kinderen, hoe langduriger contact, hoe socialer de kat wordt
- Bevordering voor de vermindering van angst:
- Opgroeien in een stimulusrijke omgeving
- Vroeg beginnen met transport in auto etc.
Gedragstherapie
- 2 - 8 weken: inprentingsperiode: belangrijkste periode, laten wennen aan alle situaties waar de katten later mee in contact gaan komen: mensen, stofzuiger, honden, reismand enz
- Door problemen in kittenperiode kan de angst- en stressgevoeligheid toenemen
- Problemen in de kittenperiode worden meegenomen naar volwassenheid, kat is op 1,5 jaar volwassen. Op deze leeftijd begint vaak het sproeien of wildplassen
- Angst is belangrijke oorzaak van heel veel problemen
- Rustige aanpak is heel belangrijk bij katten
- Bij vervelend gedrag is negeren belangrijk, een kat straffen heeft geen zin
- Stimuleren van positief gedrag werkt het beste
- Bij probleem van bv. sproeien niet het probleem zelf aanpakken (bv. kat met neus erin wrijven), maar oorzaak opsporen
- Er zijn voor behandeling tientallen adviezen, best worden deze allemaal zo snel mogelijk toegepast EN eigenaar moet wekelijks verslag doen van hoe het gaat
- Stress factoren: aantal dieren, beschikbare ruimte, beschikbare hulpbronnen. Gouden regel is n+1 (n=aantal dieren) voor de levensbehoeften. Bijvoorbeeld bij 3 katten in huis: best vier kattenbakken, vier kamers waar katten in kunnen komen enz
- Natuurlijk gedrag kunnen vertonen is heel belangrijk. Zo is een kat een roofdier die in de natuur 6-8 uur per dag bezig is met eten zoeken. Als een kat in huis moeite moet doen voor zijn eten, bijvoorbeeld door het op verschillende plaatsen te verstoppen, of door het in een wc-rolletje of iets dergelijks te stoppen, zal de kat meer tevreden zijn met zijn verorberde buit.
Bij gedragsbehandeling is het heel belangrijk dat alle leden van het gezin betrokken zijn en dat de adviezen consequent worden toegepast.
Behandeltermijn: afhankelijk van het tempo waarin de eigenaren meewerken:
- Agressie naar mensen: 1 maand
- Onzindelijkheid: 2 maanden
- Angst: 12 maanden